ประชากรจำนวนมากในมณฑลซานตงมีอาชีพเกษตรกรรมเพาะปลูกข้าวโพด ซี่งหลังจากการเก็บเกี่ยวฝักข้าวโพดแล้ว ส่วนใหญ่ก็จะทิ้งเปลือกข้าวโพด แต่พวกเขาเหล่านี้กลับนำเปลือกข้าวโพดดังกล่าวที่มีคุณภาพมาย้อมสี และตากแดดให้แห้ง หลังจากนั้นก็จะนำมาจักสานผลิตเป็นกระเป๋า สร้างมูลค่าเพิ่มโดยการสร้างร้านบนแพลตฟอร์มออนไลน์ Taobao สามารถจำหน่ายได้ในราคาใบละหลายร้อยหยวน

โดยบุคคลที่ค้นพบแนวความคิดนี้ คือ นายเมิ้ง เซียงจุน ชายหนุ่มยุค 90 ภูมิลำเนาตำบลอี๋หนาน เมืองหลินอี๋ มณฑลซานตง เมื่อ 3 ปีก่อน บุคคลดังกล่าวได้ลาออกจากงานที่มีรายได้สูงในกรุงปักกิ่ง เลือกที่จะกลับบ้านเกิด และได้ร่วมกับกลุ่มแม่บ้านสตรีผู้สูงอายุ สร้างผลิตภัณฑ์จักสานที่เป็น*มรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ สร้างแพลตฟอร์มธุรกิจอีคอมเมิร์ซ และสร้างแบรนด์กระเป๋าจักสาน ยี่ห้อ “VINE 维内“

(นายเมิ้ง เซียงจุน (คนกลาง) กับกลุ่มแม่บ้านสตรีผู้สูงอายุในหมู่บ้าน)

การจักสานเป็นงานทอด้วยมือแบบดั้งเดิมที่มีไม้ล้มลุกเป็นวัตถุดิบหลัก โดยในปี 2551 ได้รับเลือกให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของจีน ชุดที่ 2 ในมณฑลซานตง มณฑลเหอหนาน มณฑลเหอเป่ย นครเซี่ยงไฮ้ และที่อื่น ๆ แม่บ้านสตรีส่วนใหญ่ในพื้นที่ดังกล่าว มีความถนัดและคุ้นเคยกับการใช้เปลือกข้าวโพด ฟางข้าวสาลี และทรัพยากรพืชอื่น ๆ มาจักสานเป็นหมวก ตะกร้า กระเป๋า เสื่อนอน และสิ่งของอื่น ๆ ที่ใช้ในชีวิตประจำวัน

ในปี 2563 ฝีมืองานจักสานของศูนย์ Yangdu Arts and Crafts (阳都工艺品) ได้รับเลือกให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ชุดที่ 5 ของตำบลอี๋หนาน มณฑลซานตง โดยมีมารดาของนายเมิ้ง เซียงจุน คือ นางหยิ่น ฮุ้ยจู๋ เป็นผู้สืบทอด นางหยิ่นฯ ได้ศึกษาเล่าเรียนวิชาการจักสานกับครอบครัวตั้งแต่อายุ 14 ปี และก่อตั้งโรงงานตั้งแต่ในช่วงทศวรรษ 1990 ถึง 2000 และในช่วงนั้นมีกลุ่มพ่อค้าหรือบริษัทจะเข้ามาซื้อสินค้านำไปจำหน่ายยังต่างประเทศ

ปัจจุบัน พวกเขาได้จัดตั้งศูนย์การผลิต 5 แห่ง ในตำบลอี๋หนาน และตำบลใกล้เคียง และมีศูนย์การแปรรูป ตกแต่งผลิตภัณฑ์อีก 70 กว่าแห่ง มีแรงงานที่เป็นสตรีจำนวนมากกว่า 2,000 คน ที่เข้ามาทำงานนี้

นายเมิ้ง เซียงจุน มีความคุ้นเคย และได้รับกลิ่นไอของการจักสานมาตั้งแต่เยาว์วัย เดิมทีเมื่อเขาเดินทางกลับบ้านเกิดเพื่อเริ่มต้นธุรกิจ ก็ได้มองเครื่องจักสานอย่างคุ้นเคย และมีความคิดต่าง ๆ ว่า “หากต้องการขายสินค้าสู่ต่างประเทศ ก็จะต้องมีการสร้างแบรนด์ และเปลือกข้าวโพดอาจจะสามารถนำไปใช้ร่วมกับวัสดุอื่น ๆ ได้ หรือจะสร้างเป็นแบรนด์กระเป๋าจักสานแบบดั้งเดิม” ในทุก ๆ วัน เขาจึงเริ่มคิดออกแบบกระเป๋าที่จะให้ออกมาสวยงามถูกใจกลุ่มผู้บริโภค นางหยิ่น ฮุ้ยจู๋ และคณะ ก็ได้ช่วยกันระดมกำลัง และพยายามอย่างเต็มที่ในการแสดงความคิดสร้างสรรค์ ให้ตรงกับกลุ่มวัยรุ่นในยุคปัจจุบัน

และเช่นเดียวกับผู้ประกอบการหลาย ๆ คน นายเมิ้ง เซียงจุน มีแนวคิดออกมาในทันทีว่าจะเปิดร้านในแพลตฟอร์ม Taobao ตามรายงานแนวโน้มการบริโภคมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ที่เผยแพร่เมื่อเดือนกรกฎาคม 2564 ที่ผ่านมา ปัจจุบัน Taobao มีร้านเกี่ยวกับสินค้าหัตถกรรมที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้มากกว่า 25,000 ร้าน จนถึงเดือนมิถุนายน 2564 มีทั้งหมด 14 ร้าน ใน Taobao ที่ทำธุรกิจมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ รวมมูลค่ากว่า 100 ล้านหยวน อาทิ (1) ตุ๊กตาเซรามิก Shiwan กวางตุ้ง (2) ผลิตภัณฑ์งานศิลปะ Filamentary Silver Hovering Arts of Chengdu เสฉวน (3) ผลิตภัณฑ์แกะสลักตราประทับหินฝูโจว (4) ผลิตภัณฑ์พิมพ์ลายดอกผ้าด้วยขี้ผึ้งของชนเผ่าม้ง กุ้ยโจว เป็นต้น เพราะบน Taobao ไม่ว่าจะอยู่ไกลแค่ไหน แม้แต่มรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ก็สามารถค้นหาและสั่งซื้อได้จาก Taobao

(กระเป๋าจักสานที่ออกแบบโดยนายเมิ้ง เซียงจุน กลายเป็นสินค้าที่ได้รับความนิยมในกลุ่มวัยรุ่น)

ร้านค้าออนไลน์ของนายเมิ้ง เซียงจุน ได้รวบรวมและผสมผสานระหว่างประเพณีดั้งเดิมกับแฟชั่นในปัจจุบัน ด้วยการนำวัตถุดิบอื่น มาผสมผสานกับเปลือกข้าวโพด จากกระเป๋าธรรมดา ๆ ก็กลายมาเป็นกระเป๋าที่มีความสง่างาม น่ารัก เรียบง่าย ทำให้เป็นที่ชื่นชอบของกลุ่มวัยรุ่นในยุคนี้

นายเมิ้ง เซียงจุน เปิดร้านออนไลน์มาไม่ถึงครึ่งปี ก็ได้รับเชิญให้เข้าร่วมในงาน Taobao Creation Festival 2021 หลังจากนั้น ร้านของนายเมิ้งฯ ก็มีจำนวนผู้ติดตามเพิ่มมากขึ้น จากจำนวนไม่กี่ร้อยคน กลายเป็นเพิ่มขึ้นถึง 3 – 4 พันคน ยอดขายพุ่งเป็นสถิติใหม่ ซึ่งทำให้นายเมิ้งฯ และมารดามุ่งมั่นที่จะเดินตามเส้นทางของแบรนด์ดั้งเดิมมากขึ้น และจากความเห็นของผู้บริโภค อาจมีการปรับแต่งผลิตภัณฑ์ การออกแบบ และการดำเนินงานให้เหมาะสมตามความต้องการของผู้บริโภค เพราะในอดีตเมื่อผลิตสินค้าเสร็จตามแบบที่กำหนด ก็จะส่งให้กับผู้ค้าที่เข้ามาติดต่อ จึงไม่ทราบถึงความต้องการและความเห็นของผู้บริโภคโดยตรง แต่เมื่อได้สร้างร้านเองในแพลตฟอร์มออนไลน์ ก็สามารถสอบถามความคิดเห็น ความพึงพอใจ ความต้องการของผู้บริโภคได้โดยตรง และให้บริการได้ครอบคลุมมากยิ่งขึ้น

การสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ เป็นการแสดงถึงความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมของชาติ แต่ทักษะฝีมือจำเป็นต้องบูรณาการเพื่อให้เข้ากับวิถีชีวิตของแต่ละยุคสมัย เพื่อให้วัยรุ่นเกิดความสนใจและรักในมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ปกป้องและสืบทอดวัฒนธรรมมากขึ้น

ผู้ประกอบการสามารถศึกษาแหล่งข้อมูลมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ นำมาเป็นสินค้าที่สร้างมูลค่า สร้างโอกาสในการขยายธุรกิจ โดยผ่านการออกแบบให้ตรงกับกลุ่มเป้าหมาย และแฟชั่นในปัจจุบัน และสามารถจำหน่ายสินค้าผ่านทางแพลตฟอร์มออนไลน์ ธุรกิจอีคอมเมิร์ซ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งทางเลือกของการขายสินค้าที่ได้รับความนิยมในปัจจุบัน เพื่อตอบสนองความต้องการซื้อของกลุ่มผู้บริโภคนั้น ๆ

หมายเหตุ:
* มรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ หมายถึง ความรู้ ขนบธรรมเนียม ประเพณี หรือแนวปฏิบัติทุกรูปแบบ ทั้งที่เป็นสากลและเป็นของท้องถิ่น ซึ่งถูกสร้างขึ้นและถูกถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น ไม่ว่าด้วยวาจาหรือวิธีการอื่นใด ผ่านช่วงระยะเวลาหนึ่ง มีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงได้โดยกระบวนการสั่งสมความรู้และการประยุกต์ใช้

ศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน ณ เมืองชิงต่าว
สถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองชิงต่าว
แหล่งที่มา:
1. https://sd.dzwww.com/sdnews/202108/t20210817_8945636.htm (เว็บไซต์ทางการ 大众网 วันที่ 17 ส.ค. 2564)
2. http://news.sdchina.com/show/4641807.html (เว็บไซต์ทางการ 中国山东网 sdchina.com วันที่ 18 ส.ค. 2564)